چکیده
در دهه اخیر، حوزه مطالعات اجتماعی علم در ایران ازطریق انتشار ده‌ها اثر علمی شکل گرفته است. ارائه تصویری روشن و علمی از پژوهشهای انجام‌شده در ایران نقطه عزیمت مهمی برای سیاست‌گذاران است. این فراتحلیل می‌تواند انباشت علمی داخل کشور را در قلمرو مطالعات اجتماعی علم به تصویر بکشد و با ترکیب مطالعات پیشین ایده‌ها و راه‌کارهای نوینی را به مدیران و سیاست‌گذاران حوزه علم عرضه کند. پرسش اصلی مطالعه حاضر این است که در حوزه مطالعات اجتماعی علم در ایران چقدر انباشت و تولید علم صورت گرفته است؟ این دانش انباشته ازنظر شکلی، روش‌شناختی و محتوایی چه ویژگی‌هایی دارد؟ این پژوهش به‌منظور نیل به مرور نظام‌مندی که هدف مطالعه است از روش فراتحلیل کمی و کیفی بهره می‌جوید. برای فراتحلیل کیفی آثار مکتوب نویسندگان ایرانی، کلیه مطالعات انجام‌شده طی دو دهه گذشته، اعم از کتاب، مقاله و پایان‌نامه، که حدود یک‌صد اثر برآورد شد، به‌صورت تمام‌شماری مطالعه، فیش‌برداری، کدگذاری و تحلیل شد. یافته‌های این مطالعه نشان‌دهنده تأخر مطالعات اجتماعی علم در ایران نسبت به نسل‌ها و رهیافت‌های چندگانه جامعه‌شناسی ایرانی است. ماهیت غالب در این آثار،رویکرد برون‌گرا ودرسطح توصیفی و متمرکز در نسل دوم جامعه‌شناسی ایرانی است. راه‌کارهای ارائه‌شده در این آثار نیز غالباً مدیریتی، تک‌زمینه‌ای، اصلاحی، در سطح کلان و فرابخشی، مشوق رویکرد اشاعه‌گرا و با ویژگی بلندمدت بوده‌اند.
غلامرضا ذاکرصالحی
سید محمدامین قانعی‌راد
کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی علم و فناوری، فراتحلیل کیفی، رهیافت‌های چندگانه، جامعه‌شناسی ایرانی، تحلیل سیاست‌ها.
دیدگاهتان را بنویسید